Tkanka tłuszczowa w obiegowej opinii uznawana jest za niekorzystną składową naszego ciała. Jednak jej niedobór również może mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia. Jak możemy zmierzyć jej ilość w naszym ciele? Czy wskaźnik BMI zawsze pozwala na trafną diagnozę masy ciała? Jak zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie zmienia się u nas wraz z wiekiem? Na czym polega badanie zawartości tkanki tłuszczowej w gabinecie dietetyka? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedzi w poniższym artykule. Sposoby pomiaru zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie Najprostszymi metodami pozwalającymi na pośrednie oszacowanie zawartości tkanki tłuszczowej są pomiary fizyczne ciała, w tym: masy, wysokości ciała, obwodu talii i obwodu bioder oraz pomiaru grubości fałdów skórno-tłuszczowych za pomocą fałdomierza. [1] Do tej pory za optymalny wskaźnik antropometryczny uważany był wskaźnik masy ciała (BMI). Na jego podstawie dokonywano oceny prawidłowości lub nieprawidłowości budowy i funkcjonowania organizmu. © MarShot / Shutterstock Wskaźnik otłuszczenia ciała (BAI) Jednak w ostatnich latach opracowano nowy miernik odnoszący się do procentowej zawartości tkanki tłuszczowej w ciele – wskaźnik otłuszczenia ciała (BAI). Obydwa te wskaźniki korelują z ryzykiem chorób związanych z niedoborem lub nadmiarem masy ciała, ale BAI umożliwia bardziej precyzyjną ocenę ich ryzyka oraz lepiej koreluje z wynikami pomiarów uzyskanymi metodą DXA. [1] Ze względu na to, że BMI nie bierze pod uwagę składu ciała, tylko masę całkowitą, może błędnie zaklasyfikować osobę jako szczupłą (gdy masa ciała jest w normie, ale zawartość tkanki tłuszczowej jest wysoka) lub otyłą (gdy masa ciała jest wysoka, ale zawartość tkanki tłuszczowej jest niska, np. u kulturystów). [2,3] BMI i BAI możemy wyliczyć za pomocą poniższych wzorów: Wzór na zawartość tłuszczu na podstawie BMI Aby obliczyć zawartość tłuszczu w ciele, obliczamy BMI – tutaj dostępne szersze omówienie wzoru BMI. Sam wzór ma kilka wariacji. Oto jeden z nich: Podstawiamy BMI do wzoru dla osób dorosłych: Zawartość tłuszczu = ( x BMI) + ( x wiek) – ( x płeć) – 9 W miejsce BMI wstawiamy obliczone BMI, wiek podajemy w latach, a dla płci wstawiamy 1 dla mężczyzn i 0 dla kobiet. Przykładowo: 30-letnia kobieta o zdrowym BMI 22 uzyska rezultat: Zawartość tłuszczu = (1,39*22)+(0,16*30)-(10,34*0)-9 = 30,58+4,8-0-9 = 26,4% Wzór na zawartość tłuszczu BAI BAI = (obwód bioder w cm / (wzrost w metrach)^1,5) – 18 Przykładowo dla 30-letniej kobiety o wzroście 160 cm i obwodzie bioder 90 cm otrzymamy: BAI = (90/(1,6^1,5) – 18 = 26,5% Wynik weryfikujemy z tabelą poniżej. Osoba mieści się w zdrowym zakresie zawartości tłuszczu w organizmie. Całkowita zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie waha się przez całe życie. Średnio stanowi 15% masy ciała mężczyzn i 25% masy ciała kobiet. [5] Porównanie zawartości wskaźników BAI i BMI i ich interpretacja [1] PłećWiek (w latach)NiedowagaZdrowieNadwagaOtyłośćBAIKobiety20-39↓21%21-33↑33%↑39%40-59↓23%23-55↑35%↑41%60-79↓25%25-38↑38%↑43%Mężczyźni20-39↓8%8-21↑21%↑26%40-59↓11%11-23↑23%↑29%60-79↓13%13-25↑25%↑31%BMI––↓18,518,5-24,925,0-29,9↑30 antoniodiaz / 123RF Metody pomiaru tkanki tłuszczowej Spośród współczesnych metod, za pomocą których możliwe jest określenie ilości tkanki tłuszczowej w narządach i przestrzeni zaotrzewnowej, w praktyce klinicznej mają zastosowanie: impedancja bioelektryczna,tomografia komputerowa,rezonans magnetyczny,dwuwiązkowa absorpcjometria rentgenowska (DXA). [4,1] Za najdokładniejszą metodę (złoty standard) uznawana jest metoda DXA, ponieważ pozwala na precyzyjne oszacowanie masy tkanki tłuszczowej oraz masy pozostałych tkanek, zwłaszcza kostnej. Jednak jest ona trudna do zastosowania w codziennej praktyce klinicznej ze względu na znaczne koszty, inwazyjność (narażenie na promieniowanie X) oraz konieczność zatrudnienia personelu przeszkolonego w obsłudze przeznaczonych do niej urządzeń pomiarowych. [1] Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w organizmie Sposób rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w organizmie ma istotny wpływ na zdrowie człowieka. W zależności od tego, jakie ono jest, istnieje różne ryzyko chorób związanych z otyłością. [2] Badania epidemiologiczne wykazały, że rozkład tkanki tłuszczowej wpływa na ryzyko choroby niezależnie od całkowitej masy ciała i procentowej zawartości tkanki tłuszczowej. [6] Tkankę tłuszczową, w zależności od lokalizacji, dzielimy na podskórną (80-90%) i trzewną (6-20%). Tkanka tłuszczowa podskórna znajduje się bezpośrednio pod skórą, w okolicach brzusznych, podłopatkowych, pośladkowych i udowych. Nie komunikuje się ona z narządami wewnętrznymi. Z kolei tkanka tłuszczowa trzewna lokalizuje się głównie wokół narządów jamy brzusznej, w tym wątroby i jelit. Odprowadza ona wolne kwasy tłuszczowe i adipokiny do krążenia wrotnego, gdzie mogą wywierać wpływ na metabolizm. Wyższe stężenie tłuszczu trzewnego w stosunku do podskórnego powoduje większe ryzyko chorób metabolicznych. [6] Jedno z badań wykazało, że niezależnie od masy ciała i BMI uczestników, osoby o zwiększonej masie tkanki tłuszczowej trzewnej, w tym osoby o normalnym BMI, są bardziej obarczone ryzykiem kardiometabolicznym. [1] Fenotypy FOTI i TOFI – czym się różnią? Na podstawie lokalizacji tkanki tłuszczowej w organizmie wyróżniamy dwa rodzaje fenotypów – FOTI (Fat Outside Thin Inside) oraz TOFI (Thin Outside Fat Inside). FOTI występuje u osób, które mają znaczną ilość tkanki tłuszczowej podskórnej, a niewielką ilość trzewnej. Z kolei TOFI charakteryzuje się silnym otłuszczeniem narządów wewnętrznych, pomimo niskiej zawartości tłuszczu pod skórą. Tego typu otyłość stanowi szczególne zagrożenie dla zdrowia i jednocześnie jest trudna do zidentyfikowania. [1] Istnieje również pojęcie tłuszczu ektopowego, które odnosi się do tłuszczu magazynowanego w narządach, tj. mięśniach szkieletowych, wątrobie, trzustce i sercu. Jest to najbardziej groźny tłuszcz dla organizmu. Ściśle wiąże się ze schorzeniami składającymi się na zespół metaboliczny [7] (insulinoopornością, dyslipidemią i nadciśnieniem tętniczym). Zwiększają one ryzyko śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych. [8] Tkanka tłuszczowa w okolicy brzucha Otyłość, w której występuje nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicy brzusznej, niesie ze sobą dużo poważniejsze zagrożenia zdrowotne, niż otyłość, w której występuje ono głównie w obrębie ud i pośladków. Wiąże się z podwyższonym ciśnieniem krwi, podwyższonym stężeniem triglicerydów w osoczu i zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu II. Co więcej, badania populacyjne pokazują, że zwiększona masa tkanki tłuszczowej pośladkowo-udowej wręcz zmniejsza ryzyko sercowo-naczyniowe i metaboliczne. Ma ochronny wpływ na profil lipidowy i gospodarkę węglowodanową. Jest związana z niższym stężeniem cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL oraz wyższym stężeniem cholesterolu HDL. Dzięki temu chroni przed zachorowaniem na miażdżycę. [2] Może być to wyjaśnienie tzw. paradoksu otyłości, który polega na tym, że otyłość u osób z wieloma chorobami układu krążenia, np. z zawałem mięśnia sercowego, niewydolnością serca czy migotaniem przedsionków, zwiększa szanse na przeżycie. [1] Wpływ hormonów na dystrybucję tkanki tłuszczowej Dystrybucja (rozkład) tkanki tłuszczowej u kobiet i mężczyzna jest inna. U kobiet przed menopauzą tkanka tłuszczowa odkłada się głównie podskórnie i najczęściej występuje w okolicy ud i pośladków. Jej nagromadzenie w obrębie tych partii ciała wynika ze zwiększonego wydzielania estrogenów oraz działania progesteronu. Do funkcji tych hormonów należą: regulacja lipolizy (rozpadu tkanki tłuszczowej) i lipogenezy (odkładania tkanki tłuszczowej),modulowanie ekspresji czynników transkrypcyjnych i proliferacji adipocytów (namnażania komórek tłuszczowych),regulacja produkcji adipokin (leptyny, angiotensyny, rezystyny i adiponektyny). [9] W okresie okołomenopauzalnym zwiększa się ilość tkanki tłuszczowej i zaczyna się ona gromadzić głównie w okolicy tułowia i brzucha. Wynika to ze zmniejszenia się stężenia estrogenów, będącego skutkiem zmniejszającej się funkcjonalności jajników. Zazwyczaj równocześnie zwiększa się wydzielanie androgenów. [9] U kobiet w okresie menopauzalnym bardzo często następuje zmiana składu ciała. Wahania hormonalne powodują wzrost zawartości tkanki tłuszczowej i zmiany w proporcji między zawartością tkanki tłuszczowej a beztłuszczową masą ciała oraz przyczyniają się do utraty wody. Pewne badanie wykazało, że kobiety po menopauzie mają jednocześnie najwyższą procentową zawartość tkanki tłuszczowej i najmniejszą beztłuszczową masę ciała (w porównaniu do kobiet przed menopauzą). Przez to zjawisko są bardziej narażone na otyłość, a spośród otyłych kobiet po menopauzie, 40% ma bardziej niekorzystną dla zdrowia otyłość trzewną. [9] W związku z tym wzrasta u nich ryzyko insulinooporności i chorób sercowo-naczyniowych. [6] Podczas gdy kobiety przed menopauzą gromadzą więcej tłuszczu w okolicy ud i pośladków, mężczyźni charakteryzują się większą zawartością tłuszczu trzewnego w okolicach jamy brzusznej. Jest to spowodowane spadkiem stężenia testosteronu, który następuje już po 20-30 roku życia i spada nawet o 1% rocznie, osiągając najniższy poziom w wieku ok. 70 lat. [6] Funkcje tkanki tłuszczowej Tkanka tłuszczowa jest niezbędnym składnikiem ludzkiego organizmu. Pomaga w utrzymaniu homeostazy termicznej i jest głównym magazynem energii w okresach niedoboru składników odżywczych. [5] Ponadto jej obecność umożliwia utrzymanie ogólnoustrojowej homeostazy glukozy i lipidów. [8] Jest narządem endokrynnym i wytwarza szereg różnorodnych biologicznie czynników aktywnych (adipokin), [8] które wpływają na apetyt, płodność, rozwój neuronów, reakcje zapalne oraz działanie innych hormonów, w tym insuliny. [7] Jednym z nich jest leptyna, która kontroluje zachowania żywieniowe (odpowiada za pojawienie się uczucia sytości) i wydatkowanie energii w celu utrzymania homeostazy. Istotna jest również adiponektyna, która zapobiega zachorowaniu na cukrzycę. Jej niedobór w otyłości może przyczyniać się do wystąpienia insulinooporności. [8] vadimgozhda / 123F Przyczyny oraz skutki niedoboru i nadmiaru tkanki tłuszczowej Tkanka tłuszczowa jest ważnym składnikiem ludzkiego ciała, ale w nadmiarze stanowi zagrożenie dla zdrowia. Główną przyczyną nadmiernej masy ciała, według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), są nieprawidłowe nawyki żywieniowe (wysokie spożycie słodyczy, żywności typu fast-food, napojów słodzonych cukrem itp. oraz niskie spożycie błonnika). Dodatni bilans energetyczny jest uważany za bezpośrednią przyczynę, ale u jej podłoża leżą również aspekty ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Często posiadanie nieodpowiednich wzorców żywieniowych w młodości, przyczynia się do nadwagi i otyłości w okresie dorosłości. [5] Otyłość niesie za sobą poważne skutki zdrowotne. Jest niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju wielu chorób, chorób sercowo-naczyniowych, [5] i cukrzycy [2] oraz wiąże się z obniżeniem jakości życia [6] i skróceniem jego oczekiwanej długości. [5] Niedobór tkanki tłuszczowej również powoduje insulinooporność i dyslipidemię, przyczyniające się do takich samych chorób. [8] Wysoka zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie negatywnie wpływa także na gęstość kości, mimo że obciążenie powinno mieć na nie pozytywny wpływ. Jest to spowodowane działaniem cytokin prozapalnych u osób otyłych. Powodują one wzmożoną aktywność osteoklastów i tym samym nadmierną resorpcję kości. Może to prowadzić do osteopenii. Kluczową rolę w zapobieganiu temu zjawisku odgrywa aktywność fizyczna, która obciąża kości i umożliwia wzrost masy mięśniowej w organizmie. [10] Podsumowanie Tkanka tłuszczowa jest ważnym narządem w naszym organizmie i pełni wiele istotnych funkcji. Zarówno jej nadmiar, jak i niedobór jest niekorzystny dla naszego zdrowia. Pamiętajmy, że od masy ciała, dużo ważniejsza jest masa tłuszczu i jej stosunek do masy mięśniowej oraz sposób jego rozmieszczenia w organizmie. Najczęstsze pytania: Jaki jest wzór na pomiar tkanki tłuszczowej?Zawartość tkanki tłuszczowej możemy zmierzyć na wiele sposobów. Popularny jest wzór BAI = (obwód bioder w cm / (wzrost w metrach)^1,5) – 18. Inne znajdziesz w treści artykułu Jaka zawartość tkanki tłuszczowej jest optymalna?Optymalna zawartość tkanki tłuszczowej zmienia się wraz z wiekiem. Dla młodych kobiet (20-39 lat) wynosi 21-33%, zaś dla mężczyzn w tym samym wieku 8-21%. Pozostałe grupy wiekowe zostały omówione w artykule. Na czym polega badanie zawartości tkanki tłuszczowej w gabinecie dietetyka?Badanie w gabinecie dietetyka polega zazwyczaj na wykorzystaniu urządzenia – analizatora składu ciała. Dzięki metodzie bioimpedancji może z dużą dokładnością określić ilość tłuszczu w ciele oraz jego umiejscowienie. Badanie jest bezbolesne. Alternatywną metodą jest wykorzystanie ręcznego fałdomierza i centymetra. Bibliografia: Lizak, D., Seń, M., Czarny, W., Budzowski, A. (2016). Przegląd antropometrycznych mierników otłuszczenia ciała stosowanych w diagnozowaniu otyłości. Hygeia Public Health, 51(2), K. N., Karpe, F., & Frayn, K. N. (2010). Gluteofemoral body fat as a determinant of metabolic health. International journal of obesity (2005), 34(6), 949– D., Heymsfield, S. B., Heo, M., Jebb, S. A., Murgatroyd, P. R., & Sakamoto, Y. (2000). Healthy percentage body fat ranges: an approach for developing guidelines based on body mass index. The American journal of clinical nutrition, 72(3), T., & Gallagher, D. (2017). Current body composition measurement techniques. Current opinion in endocrinology, diabetes, and obesity, 24(5), 310– B. C., Dumith, S. C., Orlandi, S. P., & Assunção, M. (2017). Diet and body fat in adolescence and early adulthood: a systematic review of longitudinal studies. Ciencia & saude coletiva, 22(5), 1539– A. P., de Souza Santos, R., Palmer, B. F., & Clegg, D. J. (2019). Determinants of body fat distribution in humans may provide insight about obesity-related health risks. Journal of lipid research, 60(10), 1710–1719Thomas, E. L., Fitzpatrick, J. A., Malik, S. J., Taylor-Robinson, S. D., & Bell, J. D. (2013). Whole body fat: content and distribution. Progress in nuclear magnetic resonance spectroscopy, 73, 56– H., & Tontonoz, P. (2007). Endocrine functions of adipose tissue. Annual review of pathology, 2, 31– A., Czeczelewski, J., Czeczelewska, E., Golach, J., & Parnicka, U. (2018). Body composition and fatty tissue distribution in women with various menstrual status. Roczniki Panstwowego Zakladu Higieny, 69(1), 95– D. J., Erskine, R. M., Morse, C. I., & Onambélé, G. L. (2019). Body Fat Percentage, Body Mass Index, Fat Mass Index and the Ageing Bone: Their Singular and Combined Roles Linked to Physical Activity and Diet. Nutrients, 11(1), 195
Grupa wiekowa Zawartość wody w organizmie [%] > 60 lat 46 52 Woda w organizmach znajduje się zarówno w komórkach, jak i w przestrzeni międzykomórkowej. U zwierząt ma postać roztworu różnych elektrolitów i tworzy płyny ustrojowe: krew i limfę. U roślin czy grzybów stanowi główny składnik soku komórkowego, zawartego w wakuoli.
BMI to wskaźnik do określania nadwagi i otyłości (Body Mass Index). Niestety wskaźnik ten nie uwzględnia wieku, podziału na płci czy poziomu aktywności fizycznej, zatem normy BMI nie zawsze powinny mieć zastosowanie. Jakie są podstawowe normy BMI? Zakres norm BMI jest ujednolicony dla kobiet i mężczyzn, a także dla wszystkich grup wiekowych. Wzór na obliczanie BMI to dzielenie masy ciała w kilogramach przez wzrost w metrach do kwadratu. Normy podstawowe tego wskaźnika są następujące: 40 – otyłość III stopnia Występuje także klasyfikacja rozszerzona wskaźnika BMI – w niej rozdziela się na podtypy także niedowagę na: wygłodzenie, wychudzenie i niedowagę. Czym jest wskaźnik BMI i jak powstał? BMI to prosty wskaźnik informujący nas o ewentualnej niedowadze, nadwadze i otyłości. Został utworzony już w II połowie XIX wieku przez belgijskiego statystyka Queteleta, który to wykazał zależność, że masa ciała rośnie proporcjonalnie do kwadratu wzrostu człowieka w metrach. Od 1985 roku National Health Institute (NHI) wykorzystuje wskaźnik BMI do definiowania otyłości i za początek tego stanu uznał wartość 27,8 dla mężczyzn, natomiast dla kobiet – 27,3. Zaś w 1998 roku NHI wytyczyło wspólne normy dla obu płci, określając otyłość od wartości 30 BMI. Świat nauki krytykuje takie postępowanie, gdyż takie ujednolicenie nie jest indywidualne dla każdej osoby, jeżeli nie uwzględnimy np. wieku, płci czy przebytych chorób. Jednak do dziś, mimo wszystko, World Health Organisation (WHO) uznaje wskaźnik BMI w takiej postaci do określania otyłości w badaniach na całym świecie. Dlaczego natomiast naukowcy krytykują tak bardzo owe ujednolicenie wskaźnika BMI? Dlaczego uważają, że nie ma on zastosowania w wielu grupach? Wyjaśniam poniżej. BMI u dzieci i młodzieży – siatki centylowe Wskaźnik BMI w dużej mierze koreluje z całkowitą zawartością tłuszczu w organizmie – wykorzystuje się go zatem w ocenie tego, jak bardzo otłuszczony jest organizm w wieku rozwojowym. U dzieci rozwijających się prawidłowo zauważalne są zmiany wskaźnika BMI proporcjonalnie do ich wieku. Początkowo – w okresie noworodkowym i niemowlęcym – obserwuje się wzrost tego wskaźnika, natomiast później dochodzi do jego obniżania się, aż do ok. 5. roku życia – wówczas BMI osiąga minimalne wartości. Po tym czasie następuje z kolei systematyczne zwiększanie się BMI. Ponieważ zmiany w organizmie młodego człowieka są bardzo częste, do oceny niedowagi, nadwagi lub otyłości wykorzystuje się u dzieci i młodzieży nieco inny wskaźnik BMI – w postaci siatek centylowych. Siatki centylowe definiują otyłość powyżej 95. centyla (taką też klasyfikację uznaje WHO, natomiast w Polsce Instytut Matki i Dziecka definiuje otyłość powyżej 97. centyla). Aktualnie rekomenduje się stosowanie nieco niższych progów do określania nadwagi (85. centyl) oraz otyłości (95. centyl). Wskaźnik BMI według siatek centylowych ma niestety pewne ograniczenia w grupie dzieci i młodzieży. Naukowcy zwracają np. uwagę, że nie powinno się przypisywać mu możliwości określenia zawartości tkanki tłuszczowej we wciąż rozwijającym się organizmie. Zmienia się ponadto bardzo dynamicznie wysokość ciała w tej grupie wiekowej, zatem BMI nie jest w stanie odzwierciedlić tego, jaka jest rzeczywista wartość proporcji masy ciała do wysokości. Ponadto wartości BMI są mocno uśrednione. Z tego powodu, jeżeli są podejrzenia występowania zaburzeń w masie ciała lub wzroście, rekomenduje się dokonywanie dokładniejszych pomiarów. BMI nie ma zastosowania u sportowców W przypadku sportowców, a zwłaszcza tych, którzy uprawiają sporty siłowe, normy BMI nie mają zastosowania, gdyż zwykle wskaźnik ten mieści się w przedziale nadwagi lub otyłości, gdyż skala ta nie uwzględnia np. masy tkanki mięśniowej z osobna, tylko ogólną masę ciała. Osoby bardzo aktywne fizycznie, które dodatkowo posiadają dobrze rozbudowaną tkankę mięśniową, są często kwalifikowane, według BMI, jako osoby otyłe, podczas gdy ich zwiększona masa ciała wynika z lepszej muskulatury, a nie nadmiaru tkanki tłuszczowej. Wskazuje się zatem, że BMI nie ma zastosowania, jeśli chodzi o ocenę otłuszczenia organizmu. Podobnie jest w przypadku sportowców wytrzymałościowych, którzy to mają zwykle obniżone BMI i kwalifikuje ich do niedowagi, a nawet wygłodzenia, natomiast i w tym przypadku nie jest to miarodajny wskaźnik zawartości tkanki tłuszczowej czy mięśniowej. BMI w ciąży nie jest wiarygodny? Również dla kobiet w ciąży nie powinno się stosować wskaźnika BMI. Dlaczego? Podczas ciąży konieczne jest zastosowanie rekomendowanego przyrostu masy ciała, w zależności od tego, jakie BMI miała kobieta przed ciążą. Kobiety ciężarne nie powinny zatem sugerować się normami BMI, tylko tym, jaki jest optymalny przyrost masy ciała. Według Institute of Medicine, przyrost ten dla kobiet, które miały przed ciążą BMI poniżej 19,8, powinien wynosić od 12,4 do 18 kg. Kobiety, które przed ciążą były otyłe (wskaźnik BMI powyżej 29), powinny przytyć w ciąży nie więcej niż 6 kg. Dla kobiet w ciąży opracowano jeszcze inny podział optymalnego przyrostu masy ciała (opracowanie przez WHO). I tak kolejno: kobiety z BMI poniżej 19,8 przed ciążą powinny przytyć od 12,5 do 18 kg, kobiety z BMI w nomie (19,8-24,9) przed ciążą powinny przytyć od 11,5 do 16 kg, kobiety z BMI między 25-29,9 przed ciążą (nadwaga) powinny przytyć od 7 do 11 kg, kobiety otyłe przed ciążą (BMI powyżej 30) powinny przytyć maksymalnie 6,8 kg. Jakie są inne możliwości oceny otłuszczenia organizmu, poza BMI? Dla wyżej wymienionych grup wiekowych BMI, jak widać, nie ma do końca zastosowania, szczególnie dla sportowców, gdyż nie uwzględnia on z osobna tkanki mięśniowej i tłuszczowej. Wskaźnik ten natomiast spełni swoją rolę w określeniu np. odsetka osób otyłych do badań statystycznych, z kolei naukowcy wskazują, że nie powinno się go stosować jako jedynego wskaźnika do oceny stanu zdrowia jednostki, gdyż jest on zbyt mało dokładny (np. nie ma zróżnicowania pod kątem wieku czy płci). Jakie są zatem alternatywne metody? Do oceny zawartości tkanki tłuszczowej można wykorzystać Pomiar grubości fałdu skórnego – pomiaru dokonuje się w połowie długości mięśnia trójgłowego ramienia, a także nad grzbietem łopatki i w okolicach pępka. Algorytm Slaughtera – ma zastosowanie u dzieci. Polega na pomiarze fałdów skórnych, dodatkowo stosując wzór matematyczny, aby obliczyć zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie. BIA (bioimpedancja elektryczna) – metoda ta polega na zmierzeniu impedancji, czyli oporu elektrycznego, który występuje w organizmie (tkanka tłuszczowa praktycznie nie przewodzi prądu). Metoda ma zastosowanie w każdej grupie wiekowej i u obu płci. Można ją zastosować także u wszystkich, bez względu na stan zdrowia. Pomiar ten jest uznawany za bardzo dokładny. WHR – metoda ta jest nazywana potocznie wskaźnikiem talia-biodra. Polega na pomiarze obwodu pasa i obwodu bioder, po czym dokonuje się odpowiednich obliczeń określających stosunek obu obwodów względem siebie. Waist Circumference (WC) – polega na pomiarze obwodu talii na wysokości pępka. Wskaźnik ten dobrze ocenia także ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i zespołu metabolicznego – także u dzieci. Body Adiposity Index (BAI) – to jeden z najnowszych wskaźników określających zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie (zaproponowano go w 2011 roku). Oblicza się go, dzieląc obwód bioder przez wysokość ciała i odejmując od uzyskanego wyniku liczbę 18. Naukowcy sądzą, że wskaźnik ten jest dokładniejszy od BMI, jeśli chodzi o ocenę odsetka zawartości tkanki tłuszczowej. Wskaźnik BAI jest po tym względem porównywany do badania DEXA. Potrzeba jednak dalszych badań, aby jednoznacznie stwierdzić jego przydatność we wszystkich grupach wiekowych i wszystkich narodowości (na razie zanalizowano jego zastosowanie u osób dorosłych mieszkających w USA). Jakie są statystyki światowe, według wskaźnika BMI? Jak wspomniałam, wskaźnik BMI jest bardzo przydatny do oceny odsetka osób z nadwagą i otyłością, na potrzeby danych statystycznych (epidemiologicznych). Według danych z 2016 roku (źródło: WHO), na świecie z nadwagą zmaga się ponad 1,9 mld osób powyżej 18. roku życia. Z liczby tej aż 650 mln osób to osoby otyłe, z czego 39% stanowią mężczyźni, a 40% kobiety. Inaczej mówiąc, na całym świecie aż 13% populacji jest otyła. Szczególnie niepokojące są statystyki dotyczące dzieci i młodzieży. W 2016 roku opublikowano raport, z którego wynika, że ponad 340 mln dzieci i młodzieży w wieku od 5 do 19 lat jest otyła lub ma nadwagę. Otyłość dzieci na całym świecie wynosi: 6% populacji dziewcząt oraz 8% populacji chłopców. Dane dotyczące nadwagi i otyłości w Polsce również nie są zadowalające – zostały opublikowane w 2017 roku przez Biuro Analiz Sejmowych. Według nich, Polska znajduje się w czołówce (!) krajów europejskich, jeśli chodzi o otyłość i nadwagę. Osoby otyłe i z nadwagą w Polsce, według tego raportu, stanowią aż 36,6%, przy czym 16,7% populacji Polski powyżej 15. roku życia również zmaga się z otyłością i nadwagą. Inaczej mówiąc, ponad 50% Polaków ma nadmiernie otłuszczony organizm. Dla porównania, w 2004 roku problem ten dotyczył zaledwie 29,6 % społeczeństwa. Bibliografia Zgliczyński W.; Nadwaga i otyłość w Polsce; Biuro Analiz Sejmowych 15 III 2017. Nawarycz T., Ostrowska- Nawarycz L.; Wskaźnik masy ciała u dzieci i młodzieży łódzkiej w wieku szkolnym; Polski merkuriusz lekarski: organ Polskiego Towarzystwa Lekarskiego- November 2017. Kurowska M., Przybylska D., Przybylski P.; Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej; Hygeia Public Health 2012, 47(1): 28-35. Stupnicki R.; Relacje wagowo- wzrostowe i stosowanie wskaźnika BMI u dzieci i młodzieży; e-wydawnictwo Narodowego Centrum Badania Kondycji Fizycznej. Endokrynologia Otyłość, Zaburzenia Przemiany Materii 2007, tom 3, nr 4, s. 79-84.
Właściwa dystrybucja makroskładników - kalkulacja krok po kroku Najnowsze wiadomości piłkarskie ☝ Szczegółowe statystyki meczowe ️ Najlepsze gole, analiza meczu, zakłady meczowe | 1xdopasuj
Każda trenująca osoba doskonale wie, że do monitorowana postępu treningowego nie wystarczy regularne ważenie się. U osób, które ćwiczą regularnie, często zdarza się, że masa ciała nie zmienia się, jednak widać wyraźną poprawę wyglądu sylwetki. Wynika to z poprawy składu ciała – niższego poziomu tkanki tłuszczowej i wyższego poziomu masy mięśniowej. Aby móc śledzić swoje postępy treningowe, warto nie tylko regularnie się ważyć, ale także wykonywać pomiar tkanki tłuszczowej. Jak obliczyć tkankę tłuszczową? Czy istnieją normy? Rozwiewamy wątpliwości!Tkanka tłuszczowa normyPrawidłowa zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie jest różna dla kobiet i mężczyzn. U pań procent tkanki tłuszczowej powinien stanowić 20-30% masy ciała, z kolei u mężczyzn 10-20% masy ciała. Różnice wynikają stąd, iż lipidy pełnią rolę magazynu energii na czas ciąży, porodu czy karmienia piersią i są niezbędne do utrzymania równowagi jednak zdawać sobie sprawę, że zbyt wysoka zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie jest zagrożeniem dla zdrowia. Wiąże się przede wszystkim ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wielu schorzeń – takich jak insulinooporność, cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze czy miażdżyca. Prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta szczególnie gdy występuje nadmiar wisceralnej tkanki tłuszczowej. Jest ona zlokalizowana wewnątrz jamy brzusznej, w bezpośrednim sąsiedztwie znajdujących się w niej drugiej strony, zbyt niski poziom tkanki tłuszczowej również może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie, a u kobiet może na przykład prowadzić do pojawienia się zaburzeń miesiączkowania. Warto więc dopilnować, aby tkanka tłuszczowa normy nie przekraczała ani też nie była poniżej tkanki tłuszczowej – jak go skutecznie zmierzyć?Zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie można zmierzyć na kilka różnych sposobów. Najpopularniejszym i powszechnie dostępnym, na przykład w klubach Total Fitness, jest wykorzystanie analizatora składu ciała, czyli wagi z pomiarem tkanki wyniki analizy składu ciała i pomiaru tkanki tłuszczowej były miarodajne, najlepiej wykonać badanie przed treningiem, będąc na czczo lub minimum 3-4 godziny po posiłku. Już poprzedniego dnia należy zrezygnować z alkoholu i napojów zawierających kofeinę (kawy, napojów energetyzujących, mocnej herbaty). Dodatkowo, warto w ciągu 12 godzin poprzedzających wykonanie pomiaru powstrzymać się od podejmowania intensywnego wysiłku fizycznegoTego typu waga z pomiarem tkanki tłuszczowej w organizmie wykorzystuje metodę bioimpedancji elektrycznej. Analizator waży badaną osobę, a następnie przez jej ciało przepuszcza prąd o bardzo niskim natężeniu. Urządzenie mierzy impedancję, czyli rodzaj oporu elektrycznego na budujących ludzkie ciało tkankach. Wyniki pomiarów pozwalają na obliczenie zawartości tkanki tłuszczowej – w tym poziomu wisceralnej tkanki tłuszczowej, beztłuszczowej masy ciała oraz stopnia nawodnienia organizmu. Wykonanie pomiaru tkanki tłuszczowej w organizmie tą metodą trwa niecałą minutę, jest nieinwazyjne i wykonanie analizy składu ciała pozwala precyzyjnie określić wielkość podstawowej przemiany materii (BMR – basal metabolic rate), czyli ilości energii niezbędnej do funkcjonowania organizmu niezależnie od podejmowanej aktywności fizycznej. Wartość ta zależy między innymi od wieku, wzrostu, masy ciała oraz jego składu, dlatego jego poznanie daje możliwość indywidualnego dopasowania kaloryczności tkanki tłuszczowej i inne narzędzia do pomiaru jej poziomuW internecie dostępne są także inne narzędzia. Pamiętaj jednak, że taki kalkulator tkanki tłuszczowej online nie określi precyzyjnie faktycznej zawartości tkanki tłuszczowej w Twoim organizmie, a jedynie oszacuje ją na podstawie podanych przez Ciebie danych – masy ciała, wzrostu, obwodów. Nie warto więc nadmiernie się tym sugerować, co pokaże kalkulator tkanki tłuszczowej, lecz lepiej umówić na wykonanie analizy u specjalisty – np. dietetyka czy trenera sposobem, aby obliczyć zawartość tkanki tłuszczowej, jest wykonanie pomiaru grubości fałdów skórno-tłuszczowych. Wykonuje się go za pomocą specjalnego urządzenia – fałdomierza. Jego prawidłowe przeprowadzenie wymaga nieco wprawy. Pomiar wykonuje się w ściśle określonych miejscach na ciele, między innymi nad tricepsem, pod dolnym kątem łopatki, nad grzebieniem kości biodrowej i nad bicepsem. Na podstawie otrzymanych wyników, za pomocą specjalnych wzorów, można z dużą dokładnością wyliczyć całkowitą zawartość tkanki tłuszczowej w metodą pomiaru procentów tkanki tłuszczowej w organizmie jest DXA (dual energy X-ray absorpiometry). Obliczenia dokonywane są na podstawie różnicy w absorpcji promieniowania rentgenowskiego o różnej energii przez tkanki budujące ludzkie ciało. Jednak wysoki koszt przeprowadzania pomiarów tą metodą sprawia, że nie jest ona powszechnie analiza składu ciała dostarcza wielu informacji o stanie naszego organizmu. Od poziomu tkanki tłuszczowej w naszym ciele zależy nie tylko wygląd sylwetki, ale także nasze zdrowie. Z kolei odpowiednie nawodnienie, które również zostanie zbadane poprzez wagę z pomiarem tkanki tłuszczowej, ma wpływ na koncentrację i wytrzymałość. Warto zatem regularnie wykonywać analizę składu ciała, aby na bieżąco monitorować zmiany zachodzące w naszym Brończyk-Puzoń, A. Koszowska, J. Bieniek; Podstawowe pomiary antropometryczne i pochodne wskaźniki w poradnictwie dietetycznym – część pierwsza, 2018 – Lewitt, E. Mądro, A. Krupienicz; Podstawy teoretyczne i zastosowania analizy impedancji elektrycznej (BIA), 2007 – Skowrońska, M. Fichna, P. Fichna; Rola tkanki tłuszczowej w układzie dokrewnym, 2005 Autor:
. 108 206 326 184 41 261 438 117
jak obliczyć zawartość mięśni w organizmie
