Inne częste działania niepożądane to wysypka, kurcze mięśni, bóle mięśni i stawów oraz bóle głowy. Należą do nich również objawy grypopodobne (pobolewania, ból, złe samopoczucie, zmęczenie), które są zazwyczaj łagodne i krótkotrwałe, i ustępują w niedługim czasie po przyjęciu pierwszej dawki.

Terminem „menopauza” określa się ostatnią miesiączkę w życiu kobiety. Zjawisko to jest spowodowane fizjologicznym wygaśnięciem funkcji jajników. Wkroczenie w okres menopauzalny to bardzo ważne wydarzenie w życiu każdej kobiety wiążące się zarówno z przejściem do następnego etapu życia, jak i szeregiem zmian. Średni wiek wystąpienia menopauzy w Polsce wynosi 50 lat. Objawy wypadowe występują u 40% kobiet tuż przed menopauzą i u 80% kobiet tuż po menopauzie. Zalicza się do nich uderzenia gorąca, nocne poty, zaburzenia rytmu snu i czuwania, zaburzenia akcji serca o charakterze kołatania, bole i zawroty głowy, zmienność nastroju, trudność w koncentracji, osłabienie pamięci, depresję. Terminem „menopauza” (z grec. men − miesiąc, pausis − pauza) określa się ostatnią miesiączkę w życiu kobiety. Zjawisko to jest spowodowane fizjologicznym wygaśnięciem funkcji jajników. W okresie pomenopauzalnym występują zaburzenia endokrynne oraz somatyczne i psychoemocjonalne. Średni wiek wystąpienia menopauzy w Polsce wynosi 50 lat. Objawy wypadowe występują u 40% kobiet tuż przed menopauzą i u 80% kobiet tuż po menopauzie. Zalicza się do nich uderzenia gorąca, nocne poty, zaburzenia rytmu snu i czuwania, zaburzenia akcji serca o charakterze kołatania, bóle i zawroty głowy, zmienność nastroju, trudność w koncentracji, osłabienie pamięci, depresję. Dolegliwości te występują z różnym nasileniem u różnych kobiet. Przyczyną tych objawów jest niedobór estrogenów w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Dodatkowo po menopauzie występuje suchość i atrofia pochwy powodujące dyspareunię, częstsze infekcje dróg moczowo-płciowych czy wysiłkowe nietrzymanie moczu [1]. W celu poprawy jakości życia pacjentki, zmniejszenia nasilenia objawów wypadowych oraz zapobiegania skutkom długotrwałego niedoboru estrogenów w okresie okołomenopauzalnym i menopauzalnym zaleca się stosowanie hormonalnej terapii menopauzalnej (HTM) [2]. Zgodnie ze stanowiskiem The North American Menopause Society (NAMS) podstawowym wskazaniem do zastosowania HTM są nocne poty i uderzenia gorąca [3]. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) terapię hormonalną wieku menopauzalnego powinno się dostosować do oczekiwań kobiety, jej wieku, a więc i czasu trwania okresu menopauzalnego. Istotna jest analiza chorób towarzyszących oraz planowanego czasu stosowania terapii hormonalnej. Kryterium doboru terapii hormonalnej stanowi również preferowana droga podania [2]. Zainteresowanie tematem HTM od połowy XX w. doprowadziło do powstania wielu sprzecznych ze sobą poglądów na temat stosunku korzyści ze stosowania HTM do ryzyka. Zgodnie ze stanowiskiem NAMS i rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy stosunek ten jest najkorzystniejszy przed 60. rokiem życia lub w ciągu 10 lat od ostatniej miesiączki [3, 4].POLECAMY Zgodnie z badaniami znajdującymi się w bazie Cochrane, nie ma skuteczniejszej metody łagodzenia uderzeń gorąca i nadpotliwości niż suplementacja estrogenów. Pogląd ten potwierdza również stanowisko NAMS [3, 4]. Terapia estrogenowa i estrogenowo-progestagenna jest najskuteczniejszą metodą leczenia atrofii pochwy i sromu [3]. Suplementacja ta niesie ze sobą dodatkowo szereg innych korzyści, a mianowicie poprawę nastroju, zmniejszenie ryzyka depresji, bólu mięśni i stawów. Wykazano wpływ estrogenów na satysfakcję z życia seksualnego oraz zaburzenia snu. U kobiet stosujących HTM występuje poprawa stanu skóry i stawów. W przypadku włączenia HTM w niewielkim odstępie czasu po menopauzie spada ryzyko choroby Alzheimera oraz osteoporozy. Odnotowano również spadek ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej, zaburzeń gospodarki lipidowej i węglowodanowej oraz spadek ogólnej umieralności kobiet stosujących estrogeny w okresie okołomenopauzalnym i menopauzalnym. W przypadku badań dotyczących terapii estrogenowo-progestagenowej widoczny jest spadek ogólnej umieralności przy braku istotnego wpływu na ryzyko choroby wieńcowej. Wykazano również wzrost częstości chorób serca u kobiet, u których rozpoczęto HTM po 60. roku życia lub po upływie więcej niż 10 lat od ostatniej miesiączki [4]. W przypadku kobiet zgłaszających wyłącznie objawy suchości pochwy i dyspareunii polecana jest miejscowa terapia estrogenowa jako skuteczniejsza od ogólnej i niewymagająca dodatku komponenty progestagennej [3, 4]. Składowa progestagenna HTM ma za zadanie wyłącznie ochronę przed przerostem i rakiem endometrium, w związku z czym po histerektomii zaleca się stosowanie estrogenów w monoterapii [4]. Asendrych i Deptała [5] zwracają uwagę na fakt, że onkologiczne skutki niepożądane są obserwowane najczęściej po 5 latach stosowania. W związku z powyższym autorzy wskazują na 3 lata jako bezpieczny okres stosowania HTM pozwalający złagodzić objawy menopauzy w czasie występowania najsilniejszych objawów, zachowując bezpieczeństwo onkologiczne [5]. Należy dążyć do stosowania najniższej skutecznej dawki w odniesieniu zarówno do składowej estrogennej, jak i progestagennej, co zwiększa bezpieczeństwo stosowania terapii hormonalnej przy zachowaniu tego samego poziomu skuteczności [3, 4]. Niższa dawka składowych hormonalnych zmniejsza ryzyko mastalgii, wystąpienia objawów ubocznych oraz pozwala na dłuższe stosowanie terapii hormonalnej. Istotne jest niższe ryzyko raka sutka, powikłań zakrzepowo-zatorowych oraz mniejsze obciążenie metabolizmu wątroby przy stosowaniu niskodawkowej terapii hormonalnej. Wskazania do stosowania terapii hormonalnej obejmują wystąpienie objawów wypadowych, leczenie atrofii urogenitalnej oraz profilaktykę lub leczenie osteopenii i osteoporozy. Zgodnie ze stanowiskiem PTG, rozpoczynając terapię hormonalną należy stosować 1 mg estradiolu doustnie, 50 mg 17-beta-estradiolu na dobę z jednego plastra lub 0,3 mg estrogenów skoniugowanych doustnie [2]. Również Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy podają konieczność stosowania HTM w najmniejszych skutecznych dawkach. Za dawkę standardową uznano 2 mg estradiolu stosowanego doustnie lub 50 µg przezskórnie. Dawka niska to 1 mg estradiolu doustnie lub 25−37,5 µg przezskórnie. Dawka ultraniska ustalona została na poziomie 0,5 mg estradiolu doustnie i 14 µg przez- skórnie [4]. Z licznych badań oceniających bezpieczeństwo stosowania HTM wynika, że może być ona stosowana przez zdrowe kobiety w celu poprawy jakości życia, łagodzenia objawów menopauzy i zmniejszenia ryzyka osteoporozy. Wykluczono profilaktyczne działanie w zakresie choroby niedokrwiennej serca [5]. Zgodnie ze stanowiskiem NAMS całkowite ryzyko płynące ze stosowania HTM jest niewielkie. Towarzystwo to wymienia liczne czynniki wpływające na bezpieczeństwo stosowania HTM. Wśród nich znajduje się czas stosowania HTM, rodzaj składowych estrogenowych i progestagennych, droga podania, choroby ogólnoustrojowe, wiek rozpoczęcia się okresu menopauzy oraz uprzednio stosowana terapia hormonalna. Zalecane jest włączenie HTM w krótkim czasie po wystąpieniu objawów menopauzy [3]. W celu oceny bezpieczeństwa stosowania HTM należy przeanalizować kolejno najważniejsze mechanizmy działania terapii hormonalnej odnośnie do ewentualnych korzyści i ryzyka. Osteoporoza Przyczyną 75% przypadków osteoporozy jest hipoestrogenemia [6]. Wykazano zmniejszenie ryzyka złamań osteoporotycznych oraz zwiększenie gęstości mineralnej kości podczas stosowania HTM [3, 5]. Choroby sercowo-naczyniowe (ChSN) Kobiety w wieku pomenopauzalnym stanowią grupę podwyższonego ryzyka chorób układu krążenia. Ochronne działanie estrogenów w aspekcie chorób układu sercowo-naczyniowego potwierdza wiele badań [6, 7]. Wiele badań potwierdza też nasilenie procesów miażdżycowych wskutek niedoboru estrogenów [7]. U kobiet, u których wystąpiła wcześniejsza menopauza, wykazano wzrost ryzyka sercowo-naczyniowego. Ryzyko to występuje niezależnie od takich czynników, jak palenie tytoniu, zaburzenia gospodarki lipidowej, otyłość i nadciśnienie tętnicze. Pozytywny wpływ estrogenów na układ sercowo-naczyniowy wynika z rozszerzania naczyń krwionośnych, poprawy parametrów lipidowych, zwiększenia wrażliwości tkanek na insulinę oraz wpływu na proces krzepnięcia. W latach 90. XX w. wykazano spadek ryzyka ChSN o 50% podczas stosowania HTM. W 1996 i 1997 r. w badaniach Nurses’Health Study wykazano korzystny wpływ kardioprotekcyjny HTM. Badania HERS I i II nie wykazały korzystnego wpływu HTM na układ sercowo-naczyniowy [7]. Składowa progestagenna terapii hormonalnej jest odpowiedzialna za wzrost ryzyka sercowo-naczyniowego. Gestageny wykazujące aktywność androgenną mogą wywoływać skurcz naczyń, doprowadzając do powikłań sercowo-naczyniowych oraz zmniejszać korzystny efekt estrogenów w zakresie gospodarki lipidowej. Obecnie wśród dostępnych gestagenów brak jest substancji całkowicie bezpiecznej dla układu sercowo-naczyniowego [8]. Hormonalna terapia menopauzalna nie może być uznana za działanie profilaktyczne w zakresie chorób sercowo-naczyniowych. Dodatkowo potwierdzono wzrost ryzyka zawału mięśnia sercowego oraz udaru niedokrwiennego mózgu podczas stosowania HTM [5]. Suchecka-Rachoń i wsp. zwracają uwagę na kontrowersje dotyczące wypływu HTM na układ sercowo-naczyniowy [6]. Hormonalna terapia menopauzalna nie jest zalecana jako jedyna i podstawowa terapia zapobiegająca chorobie wieńcowej. Nie wykazano wzrostu ryzyka choroby wieńcowej przy rozpoczęciu HTM w wieku 50−59 lat lub w ciągu 10 lat od pierwszych objawów menopauzy. Widoczny jest jednak wzrost tego ryzyka w przypadku rozpoczęcia terapii w wieku późniejszym. Istnieją doniesienia o wolniejszym tempie powstawania uwapnionych blaszek miażdżycowych i spadku ryzyka choroby wieńcowej w przypadku wdrożenia terapii estrogenowej w krótkim czasie po wystąpieniu objawów menopauzy. Hormonalna terapia menopauzalna nie jest zalecana w pierwotnej i wtórnej profilaktyce udaru mózgu [3]. Brak ewidentnego pozytywnego wpływu HTM na układ sercowo-naczyniowy wynika najprawdopodobniej z polimorfizmu genów kodujących receptory estrogenowe. Około 80% kobiet posiada allel T genu kodującego receptory estrogenowe, przez co receptory te są znacznie mniej wrażliwe na estrogeny. W tej grupie kobiet występuje również większe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych [7]. Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) Progestageny posiadające duże powinowactwo do receptora glukokortykoidowego zwiększają naczyniową aktywność pro koagulacyjną, doprowadzając do wzrostu ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej [8]. Stosowanie HTM powoduje wzrost ryzyka ŻChZZ [5]. W badaniu HERS I i II wykazano ponad dwukrotny wzrost ryzyka ŻChZZ podczas stosowania estrogenów w połączeniu z octanem medroksyprogeste- ronu [3, 9]. Wzrost ryzyka jest szczególnie widoczny w przypadku kobiet z ŻChZZ w wywiadzie lub mutacją czynnika V Leiden [3]. Hormonalna terapia menopauzalna zwiększa ryzyko wystąpienia udarów mózgu i ŻChZZ, jednak wyjściowo ryzyko to przed 60. rokiem życia jest niskie. Ryzyko ŻChZZ wzrasta z wiekiem, wskaźnikiem masy ciała (body mass index – BMI) oraz dawką estrogenów, natomiast nie wzrasta wraz z czasem stosowania HTM (jest największe w pierwszym roku stosowania HTM). Wykonanie badań w kierunku trombofilii zaleca się u kobiet z obciążonym wywiadem własnym i rodzinnym [4]. Wykazano mniejsze ryzyko ŻChZZ w przypadku stosowania HTM przezskórnej niż doustnej. Ryzyko to spada również przy stosowaniu niskodawkowej HTM [3]. W etiopatogenezie raka piersi, jajnika i endometrium hormony steroidowe odgrywają kluczową rolę na różnych etapach karcenogenezy. Z powyższego faktu wynika wzrost zainteresowania ryzykiem zachorowania na te nowotwory wśród kobiet stosujących HTM [5]. Rak piersi Fakt, że rak piersi jest nowotworem hormonozależnym, wywołuje obawy odnośnie do stosowania HTM u kobiet, które w przeszłości chorowały na ten nowotwór. Nawet po 10 latach przeżycia istnieje możliwość wyindukowania raka w drugiej piersi lub pobudzenia komórek nowotworowych piersi wcześniej zajętej ogniskiem raka. Pacjentkom, które mają w wywiadzie raka piersi, nie zaleca się stosowania HTM [5]. Istotnym aspektem bezpieczeństwa stosowania terapii hormonalnej jest ryzyko raka piersi. Progestageny nasilają zależną od estrogenów proliferację tkanki gruczołu piersiowego. W grupie kobiet przewlekle stosujących estrogenowo-progestagenową terapię hormonalną zauważono niewielkie zwiększenie ryzyka zachorowania na raka piersi przy braku wzrostu poziomu umieralności [8]. Udowodniono, że wraz ze zwiększeniem stężenia estrogenów we krwi spada okres bezobjawowy w raku piersi. W grupie kobiet stosujących HTM wykazano większy odsetek raków piersi o wysokim stopniu zróżnicowania, mniejszym stopniu złośliwości oraz wolniejszym przebiegu klinicznym [5]. Badania wykazują niekorzystny wpływ octanu medroksyprogesteronu w terapii hormonalnej w kontekście raka sutka. Progestageny należące do grupy selektywnych modulatorów enzymów metabolizmu estrogenów (SEEM) zmniejszają miejscowe wytwarzanie estrogenów w gruczole piersiowym. Zestawienie estradiolu z dydrogesteronem jest jedyną kombinacją estrogenowo-progestagenną, wobec której wykazano korzystny wpływ w aspekcie raka piersi. Udowodniono w badaniach hamowanie proliferacji oraz wzrost apoptozy komórek raka piersi. Zgodnie z powyższym zaleca się stosowanie niskich dawek progestagenów dobranych indywidualnie do potrzeb pacjentki i jej wyjściowego narażenia na raka piersi [8]. Polskie Towarzystwo Menopauzy i Andropauzy zwraca uwagę na wyraźnie większy wzrost ryzyka raka piersi w przypadku stosowania progestagenów niż estrogenów. Ryzyko raka piersi związane jest ze stosowaniem progestagenów w HTM i wzrasta wraz z czasem stosowania HTM, jednak pozostaje porównywalne ze wzrostem ryzyka wskutek wzrostu masy ciała po menopauzie o 5 kg i regularnego spożywania wysokoprocentowego alkoholu. W odniesieniu do raka piersi wykazano większe bezpieczeństwo terapii sekwencyjnej niż ciągłej oraz stosowania progesteronu i dydroprogesteronu. W przypadku stosowania monoterapii estrogenowej nie obserwowano wzrostu ryzyka raka piersi podczas stosowania HTM przez 7 lat oraz niewielki wzrost przy 15 latach stosowania HTM. Jedynymi rekomendacjami sugerującymi potrzebę ograniczenia czasu stosowania HTM estrogenowo-progestagenowej do 4−5 lat są rekomendacje NAMS. Zgodnie z rekomendacjami International Menopause Society (IMS), British Menopause Society (BMS) i American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), nie ma ograniczenia czasu stosowania HTM zależącego wyłącznie od indywidualnego stosunku ryzyka do korzyści. Stosowanie HTM u kobiet, które przebyły leczenie raka piersi, nie jest zalecane ze względu na wzrost ryzyka raka piersi [4]. Badanie Women’s Health Initiative (WHI) wskazuje na brak wzrostu ryzyka raka piersi u kobiet stosujących estrogenową terapię zastępczą (ETZ) przy średnim okresie stosowania 7 lat. Dodatkowo badania wykazują spadek ryzyka w 3 kategoriach: częstość występowania raka przewodowego, miejscowe zaawansowanie procesu nowotworowego i rozpoznanie raka w ciągu 6 miesięcy od zakończenia ETZ. Wykazano jednak wzrost ryzyka raka piersi w przypadku stosowania ETZ dłużej niż 10 lat [3]. Wzrost ryzyka zachorowania na inwazyjnego raka piersi w 5. roku stosowania HTM jest na granicy istotności statystycznej. Czas stosowania HTM ma wpływ na wzrost ryzyka raka piersi. Stosowanie terapii estrogenowo-progestagennej powoduje większy wzrost ryzyka zachorowania na raka piersi niż stosowanie samych estrogenów [5]. Zgodnie ze stanowiskiem NAMS, po 3−5 latach stosowania terapii estrogenowo-progestagennej następuje wzrost ryzyka raka piersi. W przypadku rozpoczęcia HTM tuż po wystąpieniu pierwszych objawów menopauzy występuje większy wzrost ryzyka zachorowania na raka piersi niż w przypadku rozpoczęcia terapii po 5 latach. W przypadku odstawienia HTM ryzyko raka piersi nieznacznie spada po 3 latach [3]. Rak endometrium Rak endometrium jest nowotworem stymulowanym przez estrogeny [5]. Zgodnie z rekomendacjami PTG, w związku ze wzrostem ryzyka przerostu i raka endometrium podczas stosowania estrogenów w monoterapii u kobiet z zachowaną macicą, bezwzględnie należy stosować komponentę progestagenną. Zalecenia te pokrywają się również ze stanowiskiem NAMS [3, 6, 8]. Stosowanie terapii estrogenowo-progestagennej nie powoduje wzrostu ryzyka raka endometrium. Nie wykazano wzrostu ryzyka nawrotu raka endometrium podczas stosowania HTM u kobiet chorujących wcześniej na ten nowotwór. Interesujący jest fakt spadku zachorowalności na raka endometrium w grupie kobiet stosujących HTM. Pomimo powyższych obserwacji z powodu braku badań prospektywnych i z randomizacją u kobiet z rakiem endometrium w wywiadzie zaleca się w pierwszej kolejności stosowanie leczenia niehormonalnego. Nieskuteczność leczenia pozwala na zastosowanie HTM z zachowaniem środków ostrożności w postaci regularnej, wnikliwej kontroli [5]. Zgodnie z zaleceniami NAMS, nie zaleca się stosowania HTM w przypadku raka endometrium w wywiadzie [3]. Mięsak podścieliskowy macicy Mięsak podścieliskowy macicy jest nowotworem posiadającym bardzo dużą liczbę receptorów estrogenowych i progesteronowych, w związku z czym jest uznawany za nowotwór silnie hormonozależny. Stosowanie estrogenów jest przeciwwskazane u kobiet z mięsakiem podścieliskowym w wywiadzie ze względu na stwierdzane odległe nawroty choroby po stymulacji estrogenowej. Obserwowane były regresje guza po zastosowaniu gestagenów i antyestrogenów. W związku z powyższym zaleca się stosowanie octanu megestrolu, octanu medroksyprogesteronu lub selektywnych modulatorów receptora estrogenowego w przypadku mięsaka podścieliskowego macicy w wywiadzie [5]. Rak jelita grubego Stosowanie HTM powoduje spadek ryzyka zachorowania na raka jelita grubego już po 3 latach stosowania, choć mechanizm działania nie jest znany [5]. Rak jajnika Badania wskazują na związek częstości raka jajnika ze stymulacją gonadotropinami. Niedobór estrogenów występuje u niemal wszystkich kobiet po leczeniu raka jajnika ze względu na schemat leczenia łączący leczenie chirurgiczne z chemioterapią. Prospektywne, badanie z randomizacją przeprowadzone wśród kobiet leczonych w przeszłości na raka jajnika nie wykazało zmniejszenia okresu wolnego od choroby ani negatywnego wpływu na czas całkowitego przeżycia. Przeprowadzone wcześniej badania retrospektywne pokazały tożsame wyniki. W związku z powyższym należy stwierdzić, że HTM może być bezpiecznie stosowana u kobiet z rakiem jajnika w wywiadzie [5]. Nie stwierdzono wpływu HTM na zachorowalność na inne nowotwory, w tym hormonozależnego raka szyjki macicy [5]. Towarzystwo NAMS podaje rzadko lub bardzo rzadko występujący związek pomiędzy stosowaniem HTM a wzrostem ryzyka raka jajnika [3]. Rak płuc Nie wykazano jasnych dowodów na wzrost ryzyka raka płuc podczas stosowania HTM, jednak zaleca się zaprzestanie palenia tytoniu [3]. Zaburzenia gospodarki lipidowej, węglowodanowej, elektrolitowej Wpływ estradiolu na komórki wątroby polega na zmianie w syntezie lipoprotein, niektórych białek układu krzepnięcia, zmniejszenia stężenia cholesterolu [10]. Aktywność androgenna progestagenów powoduje indukcję nietolerancji glukozy i hiperinsulinemię. Aktywność mineralokortykosteroidowa większości progestagenów powoduje zatrzymanie jonów sodu i wody w organizmie, podwyższając ciśnienie krwi [8]. Hormonalna terapia menopauzalna nie powinna być stosowana jako jedyna metoda profilaktyki cukrzycy u kobiet w wieku okołomenopauzalnym [3]. Proces poznawczego starzenia się i otępienia Hormonalna terapia menopauzalna nie jest zalecana jako jedyna metoda profilaktyki zaburzeń poznawczych i otępienia niezależnie od wieku pacjentki. Nie zaleca się również stosowania HTM w celu zwiększenia sprawności funkcji poznawczych młodszych kobiet po menopauzie w przypadku zachowanych jajników. Dodatkowo przy braku udowodnionego pozytywnego wpływu na funkcje poznawcze u młodszych kobiet wykazano wzrost ryzyka otępienia u kobiet po 65. roku życia stosujących HTM. Skuteczność HTM w leczeniu choroby Alzheimera nie została potwierdzona [3]. Uważa się jednak, że niedobór estrogenów w okresie pomenopauzalnym zwiększa ryzyko choroby Alzheimera [6]. Odmiennie sprawa wygląda w grupie kobiet z przedwczesną menopauzą lub chirurgiczną menopauzą. Większość badań potwierdza ochronne działanie HTM w zakresie profilaktyki choroby wieńcowej oraz wskazuje na korzystniejszy wskaźnik korzyści do ryzyka w tej grupie kobiet [3, 7]. Zakończenie Możliwe są różne sposoby podaży HTM pozwalające zoptymalizować stosunek korzyści do ryzyka. Wyróżnia się drogę podania doustną, przezskórną, dopochwową i domięśniową. W Polsce niedostępne są pierścienie dopochwowe ani implanty podskórne wydzielające wyłącznie estradiol. Systemy wewnątrzmaciczne wydzielające lewonorgestrel umożliwiają podanie miejscowe progestagenów. Najpowszechniejsze jest jednak podanie doustne, mające korzystny wpływ na gospodarkę lipidową, jednak zwiększające ryzyko ŻChZZ. Hormonalna terapia menopauzalna może być podawana przezskórnie w postaci plastrów (zawierających estrogeny lub estrogeny w połączeniu z progestagenami), żeli (zawierających estradiol) i aerozolu (zawierającego estradiol). Istnieje uzasadnienie podaży przezskórnej, miejscowej i domięśniowej związane ze zmniejszeniem ryzyka powikłań ogólnoustrojowych. Przyjęto brak wzrostu ryzyka ŻChZZ i gęstości mammograficznej podczas stosowania terapii przezskórnej. W przypadku stosowania terapii dopochwowej nie występują przeciwwskazania bezwzględne, nie odnotowano też negatywnego wpływu na proliferację śluzówki jamy macicy [4]. Towarzystwo NAMS zwraca uwagę na brak przewagi stosowania HTM ogólnoustrojowo. Podaż progestagenów drogą przezskórną ani w postaci systemów domacicznych nie jest zalecana zgodnie ze stanowiskiem NAMS [3]. W celu zwiększenia bezpieczeństwa HTM zalecane jest wykonanie badań wstępnych. Należą do nich zebranie wywiadu osobistego i rodzinnego, badanie ginekologiczne, pobranie cytologii, ultrasonografia przezpochwowa, palpacyjne badanie piersi z analizą wcześniejszych badań obrazowych. Dodatkowo można oznaczyć poziom glikemii, cholesterolu całkowitego, hormonu folikulotropowego (FSH), estradiolu, hormonu antymüllerowskiego (AMH), hormonu tyreotropowego (TSH), transaminaz, bilirubiny, parametrów układu krzepnięcia. Przydatne może okazać się wykonanie badania ultrasonograficznego narządów jamy brzusznej, ocena układu żylnego kończyn dolnych, badanie tętnic szyjnych, badanie predyspozycji genetycznych do wystąpienia raka piersi i jajnika, badanie densytometryczne [4]. Zgodnie z zaleceniami NAMS, istotne przy podejmowaniu decyzji jest zebranie wywiadu ukierunkowane na udar mózgu, chorobę wieńcową, ŻChZZ, osteoporozę, czynniki ryzyka raka piersi i mammografię. Dodatkowo podkreślana jest rola badania przedmiotowego [3]. Suchecka-Rachoń i wsp. wskazują na celowość rozważenia wskazań i przeciwwskazań przed włączeniem HTM, przeprowadzenia badania ginekologicznego, pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, oznaczenia glikemii i stężenia lipidów, wykonania mammografii i badania ultrasonograficznego [6]. W celu monitorowania HTM zaleca się po 3−4 miesiącach stosowania wykonanie badań kontrolnych. Następnie wymaga się regularnych kontroli ginekologicznych co roku. Konieczne jest zebranie wywiadu, ocena skutków ubocznych, pomiar ciśnienia tętniczego i masy ciała oraz badanie ginekologiczne i palpacyjne piersi. Pacjentka powinna być dodatkowo skierowana na badanie mammograficzne. Zaleca się wykonanie badania cytologicznego minimum raz na 3 lata. Badanie ultrasonograficzne nie jest wymagane. Nie rzadziej niż co 5 lat należy oznaczyć poziom glukozy we krwi oraz cholesterolu całkowitego [4]. Zgodnie z zaleceniami Brytyjskiego Towarzystwa Menopauzy (BMS) i Women’s Health Concern, decyzję dotyczącą stosowania HTM każda kobieta powinna podjąć samodzielnie po przedstawieniu jej wszystkich możliwych korzyści i zagrożeń płynących z jej stosowania. Powinno się udzielić pełnej informacji na temat metod alternatywnych oraz zmiany stylu życia. Należy indywidualnie dobierać dawkę oraz schemat i czas trwania leczenia z przeprowadzaniem corocznej oceny stosunku korzyści i ryzyka. Towarzystwa naukowe zwracają uwagę na dobry stosunek korzyści do ryzyka płynącego ze stosowania HTM u kobiet przed 60. rokiem życia. Po 60. roku życia zaleca się przezskórne podawanie niższych dawek [7]. Piśmiennictwo: Suchecka-Rachoń K., Rachoń D. Rola hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Choroby Serca i Naczyń 2005; 2 (3): 115−124. Rekomendacje Zarządu Głównego PTG w sprawie stosowania terapii hormonalnej wieku menopauzalnego. Stanowisko NAMS w sprawie hormonalnej terapii zastępczej u kobiet po menopauzie, Ginekologia po Dyplomie 2010; 7: 61−63. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy na temat hormonalnej terapii menopauzy. Przegląd Menopauzalny 2014; 18 (1): 1−8. Asendrych A., Deptała A. Hormonalna terapia zastępcza w nowotworach hormonozależnych. Współczesna Onkologia 2004; 8 (2): 81−85. Suchecka-Rachoń K., Rachoń D. Rola hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Choroby Serca i Naczyń 2005; 2 (3): 115−124. Lesiak M., Ropacka-Lesiak M., Podkowa N. Hormonalna terapia zastępcza a choroby układu sercowo-naczyniowego. Ginekol. Pol. 2016; 87: 59−64. Rekomendacje PTG dotyczące stosowania progestagenów w HTZ. Dębski R. Hormonalna terapia zastępcza a choroby naczyń tętniczych. Przegl. Menopauz. 2006; 5: 274−279. Dębski R. Antykoncepcja hormonalna a HTZ. Borgis, Nowa Medycyna 2004: 1.

Atrofia pochwy, czyli zanikowe zapalenie błony śluzowej pochwy to choroba, w wyniku której dochodzi do zaniku nabłonka błony śluzowej. Charakteryzuje się wieloma negatywnymi zmianami w śluzówce pochwy. Ten rodzaj dolegliwości pojawia się u 10-47% kobiet w okresie menopauzy.

Menopauza to dość ciężki okres dla każdej kobiety. Zmiany hormonalne, które zachodzą w tym okresie w organizmie kobiety bardzo często prowadzą do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu pracy tarczycy. Nie każda kobieta zdaje sobie jednak z tego sprawę. W związku z tym, bardzo często, kiedy pojawiają się pewne, niepokojące objawy, większość kobiety utożsamia je z okresem menopauzy. Nie należy jednak tego bagatelizować, gdyż niektóre choroby tarczycy mogą nieść ze sobą dość poważne konsekwencje. Ważne jest zatem odróżnienie objawów menopauzy od objawów chorej tarczycy. Objawy typowe dla menopauzy i niedoczynności tarczycy Typowymi objawami dla okresu menopauzy są przede wszystkim: ogólne rozdrażnienie, stany depresyjne, spadek libido, zaburzenia snu, przyspieszona akcja serca oraz zaparcia. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że w taki sam sposób może objawiać się także niedoczynność tarczycy. Dlatego też, jeśli zauważymy niepokojące objawy, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza i w pierwszej kolejności wykonać badanie poziomu TSH. Dzięki takiemu badaniu możliwe będzie określenie, czy występujące objawy są rzeczywiście objawami menopauzy, czy może towarzyszą jednak chorobie gruczołu tarczowego. Okres menopauzy a problemy z tarczycą Wiele kobiet przechodzących okres menopauzy zmaga się przede wszystkim z problemem zapalenia tarczycy. Dosyć częstym przypadkiem jest zatem podostre zapalenie gruczołu tarczowego o charakterystycznej wirusowej etiologii. Do najczęściej pojawiających się objawów towarzyszących temu schorzeniu należy zaliczyć: bolesność w przedniej części szyi, uczucie dławienia oraz duszenia, a także podwyższoną temperaturę ciała. W przypadku ostrego zapalenia tarczycy występują również takie uciążliwe symptomy, jak: gorączka, silny obrzęk szyi oraz ból gruczołu tarczowego w trakcie przełykania. Przewlekłe zapalenie tarczycy może dotyczyć każdej kobiety przechodzącej okres menopauzy, ale nie tylko. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, efektem tego schorzenia jest najczęściej niedoczynność tarczycy. Z przeprowadzonych niedawno badań wynika, że częstą przyczyną niedoczynności tarczycy u kobiet z menopauzą jest przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie gruczołu tarczowego. Analiza częstotliwości objawów klinicznych pozwoliła na stwierdzenie, iż u większości kobiet pojawia się również nadciśnienie tętnicze, przyrost masy ciała, senność, a także osłabienie. Wkraczanie w okres menopauzy wcale nie wiąże się z koniecznością wystąpienia zaburzeń prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Niezbędne jest natomiast regularne kontrolowanie poziomu hormonów tarczycy. To od nich zależy bowiem, czy gruczoł tarczowy będzie odpowiednio pracował. Przeprowadzenie niezbędnych badań pozwoli na stwierdzenie wszelkich nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy.

Menopauza (przekwitanie) to okres w życiu kobiety od pełnej dojrzałości płciowej do starości. W tym czasie występuje ostatnie krwawienie miesiączkowe, określane terminem menopauza. Objawów menopauzy doświadcza około 70% przekwitających kobiet. Typowe objawy menopauzy ( uderzenia gorąca i nocne poty) są wywoływane przez zmiany hormonalne zachodzące w układzie rozrodczym. Niemal u wszystkich kobiet pierwsze symptomy przekwitania pojawiają się w okresie, gdy panie jeszcze miesiączkują. Stopniowy spadek poziomu hormonów następuje zwykle po ukończeniu 40 lat. spis treści 1. Czym jest menopauza? 2. Skąd się biorą objawy przekwitania? 3. Objawy przekwitania 4. Przekwitanie krok po roku Zmiany w organizmie w czasie przekwitania Dolegliwości bólowe w okresie menopauzy 5. Jak złagodzić objawy menopauzy? Naturalne sposoby na łagodzenie objawów klimakterium Soja dobra na wszystko Czy soja uczula? Hormonalna terapia zastępcza 6. Możliwe powikłania po menopauzie 7. Co kobiety wiedzą o menopauzie? rozwiń 1. Czym jest menopauza? Menopauza to ostatnia miesiączka w życiu kobiety. W mowie potocznej terminu tego używa się wymiennie z określeniem przekwitanie i klimakterium. Leczenie dolegliwości, związanych z menopauzą odbywa się zazwyczaj poprzez hormonalną terapię zastępczą lub terapię fitoestrogenową. Zobacz film: "Objawy menopauzy" Wówczas kobieta nie może zajść w ciążę, a cykl miesiączkowy jest zatrzymany. Etap obejmujący kilka lat przed i kilka lat po ostatniej mięsiączce określa się mianem okresu okołomenopauzalnego. Trwa od 10 do 14 lat, a rozpoczyna się zazwyczaj między 44. a 56. rokiem życia. U każdej pani przebiega w nieco inny sposób, ale jest to naturalny proces między płodnością, a starzeniem się. Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny menopauza występuje najczęściej między 48. a 52. rokiem życia. Jednak dokładne rozpoczęcie klimakterium jest zależne od wielu czynników. Przede wszystkim menopauza pojawia się w podobnym wieku u matki i córki. Szybciej przekwitają też panie zapracowane, które prowadzą niezdrowy tryb życia i są uzależnione od papierosów. Na wystąpienie klimakterium ma też wpływ cukrzyca, leki zmniejszające stężenie estrogenów, choroby układu immunologicznego, naświetlenia oraz chemioterapia. Przedwczesna menopauza występuje z kolei przed 40. rokiem życia u jednej kobiety na sto. Natomiast wczesne przekwitanie przed 30. rokiem życia pojawia się u jednej na tysiąc osób. Przyczyny klimakterium w tym wieku nie są znane. Wiadomo jedynie, że może wystąpić po chorobach onkologicznych i leczeniu chirurgicznym w obrębie dróg rodnych. Najczęściej po wycięciu macicy i jajników, chemoterapii oraz radioterapii. Leczenie przedwczesnej menopauzy jest możliwe, ale zależy od stanu zdrowia kobiety. W celu zahamowania procesu wygasania czynności jajników podawane są leki hormonalne. Rozpoznanie menopauzy jest bardzo proste, ponieważ wystarczą domowe testy moczu lub badanie krwi. Wówczas możliwe jest sprawdzenie stężenie hormonu folikulotropowego (FSH). Jego podwyższony poziom świadczy o klimakterium. Test moczu wykonywany w domu ma 99 procent skuteczności, ale wpływ na wynik mają hormonalne tabletki antykoncepcyjne. Panie, które stosują taki sposób zabezpieczenia powinny wykonać morfologię krwi. Zobacz także: 2. Skąd się biorą objawy przekwitania? Kobieta do około 35. roku życia zachowuje pełną płodność. Następnie w jej organizmie rozpoczynają się procesy, które prowadzą do wygaśnięcia funkcji jajników. Istnieją dwa okresy, które występują tuż przed menopauzą, są to: premenopauza, perimenopauza. Premenopauza to etap między płodnością, a klimakterium. Wówczas w organizmie zwiększa się ilość hormonu folikulotropowego (FSH), który odpowiada za dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i wydzielanie estrogenów. Stężenie FSH można sprawdzić na wynikach badania krwi oraz moczu. Kobieta może wtedy zauważyć różnice w miesiączkowaniu - krwawienie może być krótsze lub dłuższe, bardziej lub mniej obfite. Premenopauza może trwać od 4 do 10 lat. Perimenopauza występuje 3-4 lata przed klimakterium i rok po nim. Najczęściej kobieta rozpoczyna wówczas piątą dekadę życia. Objawy są coraz bardziej męczące, ponieważ poziom FSH wzrasta, a stężenie estrogenów i progesteronu spada. W trakcie przekwitania dochodzi do naturalnego zmniejszania stężenia hormonów – progesteronu, a później estrogenów. Jest to przyczyną pojawiających się wtedy zmian metabolicznych w organizmie, schorzeń układu krążenia, a także problemów psychicznych. Ostatnie 6 lat przed menopauzą określane jest jako okres przedmenopauzalny. Pojawiają się wtedy zaburzenia owulacji i cykle z nieprawidłową płodnością. Następuje również zmniejszenie wydzielania progesteronu, cykle wydłużają się, krwawienie jest nietypowe. Mogą pojawić się długie, obfite krwawienia o charakterze krwotocznym. Wystąpić też mogą krwawienia czynnościowe o różnym nasileniu. Dochodzi do częstych stanów zapalnych pochwy. Czas od ostatniej miesiączki nazywany jest okresem pomenopauzalnym. Przekwitanie (menopauza) odpowiedzialne jest także za zanik nabłonka pochwy i szyjki macicy, co powoduje stany zapalne narządów rodnych. Niedobór estrogenów powoduje zmiany w funkcjonowaniu narządu moczowo-płciowego, ściany pochwy obniżają się, pojawia się nietrzymanie moczu, suchość pochwy, która utrudnia współżycie. Niekiedy może dochodzić do wypadnięcia macicy. Na swojej twarzy kobiety zauważają coraz więcej zmarszczek. 3. Objawy przekwitania Szacuje się, że 40 procent cykli jest bezowulacyjnych, a także szybko zmniejsza się ilość pęcherzyków Graafa w jajnikach. Objawy świadczące o menopauzie to: plamienia między miesiączkami, ból piersi, ból podbrzusza, ból kręgosłupa, uderzenia gorąca, dreszcze, nadmierna potliwość, problemy z zasypianiem, budzenie się w środku nocy, wstawanie wcześnie rano, przewlekłe uczucie zmęczenia, zaczerwienienie twarzy niepokój, drażliwość, ataki płaczu, zaburzenia pamięci i koncentracji, suchość pochwy, ból podczas stosunku, spadek libido, ból głowy, zawroty głowy, ból mięśni, ból stawów, kołatanie serca; częste oddawanie moczu, nietrzymanie moczu, łamliwość kości, uczucie przygnębienia. Około 80 procent kobiet przeżywa większość z wymienionych objawów przez kilka lat. Dolegliwości słabną po zakończeniu okresu, a następnie całkowicie ustępują. U 20 procent osób organizm nie jest w stanie przyzwyczaić się do zmian hormonalnych i symptomy menopauzy występują o wiele dłużej, nawet do 70. roku życia. Objawów menopauzy nie należy ignorować, bardzo ważne są regularne wizyty u lekarza i wykonywanie morfologii krwi. Klimakterium zwiększa ryzyko wystąpienia chorób serca i chorób naczyń krwionośnych. Może pojawić się także osteoporoza, a nawet depresja. 4. Przekwitanie krok po roku Głównym symptomem zbliżającej się menopauzy są nieregularne miesiączki – zaburzenia tego typu pojawiają się zwykle około 45. roku życia. Po pewnym czasie miesiączka całkowicie zanika. Następuje również spadek libido. Mniejsza ochota na seks w okresie menopauzy u wielu przekwitających kobiet ma związek także z suchością pochwy. Rozwija się także klimakterium, czyli zespół dolegliwości tzw. wypadowych. Należą do nich zarówno dolegliwości wegetatywne, jak i psychiczne. Utrata właściwego nawilżenia okolic pochwy jest wynikiem zmian hormonalnych. Większość kobiet przechodzących menopauzę zmaga się również z uderzeniami gorąca, czyli nagłym uczuciem ciepła lub gorąca w ciele, powodującym zaczerwienienie skóry, szczególnie widoczne na twarzy i tułowiu. Uderzenia gorąca są reakcją organizmu na spadek poziomu estrogenu. Może do nich dochodzić również w nocy, wówczas kobiety doświadczają nadmiernego pocenia się, które jest dla nich źródłem znacznego dyskomfortu. Niemałym problemem są także wahania nastroju. Zmiany w organizmie w czasie przekwitania Spadek poziomu hormonów w czasie przekwitania prowadzi do wielu uciążliwych dolegliwości oraz zmian zachodzących w ciele kobiety. Szczególnie dotkliwym objawem menopauzy jest stale utrzymujące się uczucie zmęczenia oraz problemy ze snem). Wiele kobiet zmaga się także z pogorszeniem koncentracji i pamięci. Mogą pojawić się również zawroty głowy, omdlenia i problemy z utrzymaniem równowagi. W okresie menopauzy nie obywa się również bez zmian w wyglądzie kobiety. Włosy tracą na grubości i przerzedzają się, a spadek poziomu estrogenu w organizmie przyczynia się do wzrostu wagi. Pogorszeniu ulega także wygląd paznokci, które stają się kruche i łamliwe. Zmienia się też zapach ciała. Wraz z obniżeniem atrakcyjności fizycznej w czasie menopauzy może pojawić się depresja, niepokój oraz lęki. Samopoczucie kobiety może pogarszać się także z powodu dolegliwości fizycznych: nietrzymania moczu, wzdęć brzucha oraz nasilenia objawów alergii. Dolegliwości bólowe w okresie menopauzy W okresie menopauzy wiele kobiet zmaga się z bólem i tkliwością piersi. Powszechnym problemem są również bóle głowy, mięśni, stawów i ścięgien. Może pojawić się także piekący ból języka lub ust. W obrębie jamy ustnej typowe w okresie menopauzy są również inne dolegliwości: krwawienie z dziąseł, niesmak w ustach oraz nieprzyjemny oddech. Uciążliwe dla kobiet są także przypadłości ze strony układu pokarmowego (np. gazy, niestrawność, nudności) oraz objawy skórne (swędzenie skóry, uczucie pełzania lub łaskotania). Zmiany w wyglądzie skóry są wynikiem spadku poziomu kolagenu – skóra staje się cieńsza, sucha i łuszczy się, tracąc tym samym młodzieńczy wygląd. Po kilku latach od ostatniej miesiączki kobiety są dużo bardziej podatne na osteoporozę. Choroba ta objawia się osłabieniem kości i zmniejszeniem ich gęstości. Kobiety chore na osteoporozę są w większym stopniu narażone na złamania kości. 5. Jak złagodzić objawy menopauzy? Dolegliwości związane z przekwitaniem może złagodzić tzw. hormonoterapia zastępcza. Podawane są wtedy dawki hormonów, które zapobiegają także osteoporozie i miażdżycy. Leczenie schorzeń powinno być prowadzone wspólnie przez ginekologa, endokrynologa i internistę. Hormonoterapia zastępcza może wywołać raka sutka czy chorobę zakrzepowo-zatorową. Terapia hormonalna nie jest wskazana u osób z chorobami wątroby czy problemami ze strony układu krążenia. Zaleca się ją natomiast kobietom, u których menopauza pojawiła się zbyt wcześnie. W leczeniu dolegliwości okresu przekwitania stosuje się także środki farmakologiczne. Wskazane są one osobom, u którym niemożliwe jest prowadzenie hormonoterapii zastępczej. Do środków łagodzących objawy tego okresu zalicza się także preparaty ziołowe i leki homeopatyczne. W przypadku pogarszającego się napięcia mięśni w obrębie pochwy przeprowadza się niekiedy leczenie operacyjne. Współczesna medycyna pomaga zwalczać objawy natury estetycznej. W walce ze zmarszczkami niezwykle pomocna jest chirurgia estetyczna. Pojawieniu się niektórych zaburzeń u kobiety można zapobiec poprzez prowadzenie zdrowego trybu życia. Duży spadek poziomu estrogenów w bardzo dużym stopniu zwiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy, bowiem estrogeny wykazują działanie ochronne na tkankę kostną. Rozwojowi osteoporozy sprzyja jednak także nałogowe palenie papierosów, częste spożywanie alkoholu oraz picie kawy. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia osteoporozy, warto do codziennej diety wprowadzić produkty bogate w wapń i fosfor oraz ograniczyć lub zaprzestać stosowania używek. Zaleca się także uprawianie sportów. Menopauza zazwyczaj dotyka kobiet między 40. a 50. rokiem życia. Zdarza się jednak, że dochodzi do niej wcześniej, np. po przejściu chemioterapii. Naturalne sposoby na łagodzenie objawów klimakterium Ziarna soi zawierają fitoestrogeny, a ich spożywanie pomaga wyrównać poziom estrogenów endogennych, których niedobór jest odpowiedzialny za objawy menopauzy. Ponadto, z rośliny otrzymuje się lecytynę sojową, która korzystnie wpływa na pamięć i koncentrację, a także hamuje wzmożoną pobudliwość i opóźnia procesy starzenia organizmu. Soja zapobiega miażdżycy, nowotworom i zakrzepom. Łagodzi stany zapalne, stabilizuje poziom cukru we krwi, likwiduje zaparcia oraz chroni przed powstaniem kamieni żółciowych i nerkowych. Niepokalanek pieprzowy to krzew, pochodzący z obszarów śródziemnomorskich. Często jest traktowany jako krzew ozdobny, ponieważ osiąga 5 metrów wysokości, a jego liście przypominają złożone dłonie. Niepokalanek ma czerwone owoce o pieprzowym, ostrym smaku. W ziołolecznictwie z niepokalanka pieprzowego wytwarza się napary, ekstrakty i nalewki. Wykazuje działanie moczopędne, napotne, przeciwgorączkowe, rozkurczowe, odkażające, uspokajające, przeciwdepresyjne i żółciopędne. Preparaty ziołowe z tej rośliny zapobiegają i leczą zapalenie błony śluzowej macicy. Ponadto, regulują cykl menstruacyjny i równowagę hormonalną. Niepokalanek pieprzowy niweluje też symptomy klimakterium, które powodują zaburzenia hormonów w organizmie. Pluskwica/świecznica groniasta to zimnotrwała roślina, występująca w Ameryce Północnej. Osiąga dwa metry wysokości i składa się z wielu malutkich listków i białych kwiatków. W zielarstwie wykorzystuje się korzeń tej rośliny, ze względu na jego działanie rozkurczowe i przeciwzapalne. Dodatkowo wspiera działanie żeńskich hormonów płciowych i łagodzi objawy menopauzy. Przede wszystkim jest pomocny w przypadku wzmożonej potliwości, uderzeń gorąca, nerwowości i huśtawek nastrojów. Soja dobra na wszystko O zbawiennym wpływie soi na organizm kobiety przechodzącej menopauzę mówi się od wielu lat. Stosuje się diety oparte na soi oraz sojowe preparaty jako panaceum na uciążliwe objawy menopauzy. Najprościej to działanie można opisać następująco: zawarte w soi izoflawony dostarczają organizmowi zamienników estrogenów. W ten sposób zmniejszają niedobór żeńskich hormonów płciowych, co w konsekwencji pomaga na regulowanie tak rozchwianych w tym okresie funkcji organizmu. Czy soja uczula? Firmy farmaceutyczne szybko zainteresowały się zbawiennym działaniem soi. I oto ta roślina stała się najpopularniejszą alternatywą dla hormonalnej terapii zastępczej dla swoich pacjentek. Tymczasem, wraz z najnowszymi badaniami naukowymi, okazało się, że soja potrafi niezwykle silnie uczulać. Alergenem może być rodzaj białka występującego w soi, dla którego stosuje się ją w większych ilościach w dietach wegetariańskich. Rzadko jednak alergię wywołuje sama roślina. Jak zwykle winien jest współczesny świat. Soja nabiera właściwości uczulających dopiero po poddaniu się chemicznym metodom uprawy czy też przetwarzania. A że kupujemy najczęściej soję w postaci półproduktów, zagrożenie alergią wzrasta. Hormonalna terapia zastępcza Terapia hormonalna, czyli HTZ to szansa na poprawę samopoczucia i ułatwienie codziennego funkcjonowania. Niestety na leki decyduje się zaledwie kilkanaście procent kobiet w Polsce, natomiast za granicą prawie cztery więcej. Przyczyną są wyniki badań opublikowane kilkanaście lat temu w USA. Wówczas wykazano, że hormony zwiększają ilość zachorowań na raka piersi. Testy były przeprowadzone w nieodpowiedni sposób, a wnioski nie zostały dokładnie przemyślane. Mimo to, kobiety obawiają się stosowania preparatów tego typu. W latach 70. w Niemczech tabletki hormonalne były traktowane jako sposób na przedłużenie młodości. Obecnie uważa się, że należy je stosować kilka lat przed menopauzą lub od razu, gdy wystąpią pierwsze objawy. Wówczas terapia hormonalna jest najskuteczniejsza, hamuje pojawienie się kolejnych uciążliwych dolegliwości oraz zmian w organizmie spowodowanych spadkiem estrogenów. Po zatrzymaniu cyklu miesiączkowego leki są zalecane kobietom, które często mają infekcje miejsca intymnego, pęcherza moczowego lub nerek. Są też stosowane do leczenia suchości pochwy oraz bolesnych stosunków seksualnych. Oczywiście o zastosowaniu leczenia hormonalnego HTZ decyduje lekarz. Konieczne jest też wykonanie kilku badań i ocena stanu zdrowia pacjentki. Następnie dobiera się formę preparatu, czyli tabletki, plastry, żele, zastrzyki, podskórne implanty, globulki dopochwowe lub kremy. Terapię HTZ rozpoczyna się od najniższych dawek i można ją stosować na kilka sposobów. Metoda cykliczna polega na tym, że pacjentka przez 3 kobieta przyjmuje estrogeny, a przez kolejne 12-14 dni progestageny. Następnie występuje tygodniowa przerwa, podczas której występuje krwawienie, które jest jedynie efektem złuszczenia błony śluzowej macicy, a nie okresem. Metoda sekwencyjna jest proponowana kobietom, które podczas przerwy w metodzie cyklicznej mają objawy menopauzy. W takiej sytuacji estrogeny są zażywane codziennie, a progestageny przez 10-12 dni. Po zakończeniu stosowania tej substancji występuje krwawienie. Metoda ciągła to z kolei sposób dla kobiet, które nie mają okresu co najmniej od roku. Wówczas codziennie należy zażywać oba hormony. Badania kontrolne należy wykonywać co roku. Najczęściej dolegliwości związane z przekwitaniem zmniejszają się lub znikają po około 3 latach stosowania HTZ. Wówczas można zmniejszać ilości hormonów aż do całkowitego ich odstawienia. W przypadku gdy samopoczucie się pogorszy można ponownie wrócić do terapii. Leki można zażywać nawet 10 lat, jednak nie jest ona prowadzona po 60. roku życia. Zalety hormonalnego leczenia menopauzy to: ochrona przed wystąpieniem osteoporozy, zmniejszenia ryzyka pojawienia się choroby wieńcowej, poprawa stanu narządów płciowych, zwiększenie nawilżenia pochwy, zmniejszenie ryzyka stanów zapalnych układu moczowego, zmniejszenie ryzyka stanów zapalnych układu płciowego, obniżenie poziomu złego cholesterolu LDL. W niektórych sytuacjach terapia HTZ nie można być zastosowania. Przeciwwskazania hormonalnego leczenia menopauzy to: rak sutka, rak szyjki macicy, raj jajnika, guzki w piersiach, zmiany w drogach rodnych, krwawienia lub plamienia bez konkretnej przyczyny, choroba zakrzepowo-zatorowa, choroby wątroby. 6. Możliwe powikłania po menopauzie W trakcie menopauzy w organizmie zachodzi wiele gwałtownych zmian, przede wszystkim związanych ze stężeniem hormonów. Zwiększają one ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak: infekcje miejsca intymnego, zmiany zanikowe pochwy, nietrzymanie moczu, osteoporoza, cukrzyca, miażdżyca, choroby układu krążenia, kamica żółciowa. Bardzo ważne by nie ignorować swojego samopoczucia, a wszystkie niepokojące objawy zgłaszać lekarzowi. Ryzyko wystąpienia powikłań zmniejsza: zdrowa dieta, codzienna aktywność fizyczna, badania kontrolne, badanie gęstości kości, morfologia krwi, regularny pomiar ciśnienia tętniczego krwi), rzucenie palenia, suplementacja wapnia, suplementacja witaminy D3. Wizyta u lekarza jest konieczna, jeżeli wystąpi łamliwość kości lub krwawienie po roku bez miesiączki. W takiej sytuacji niezbędne jest wykonanie dalszych badań i wdrożenie odpowiedniego leczenia. 7. Co kobiety wiedzą o menopauzie? Firma ARC Rynek i Opinia przeprowadziła badanie "Polki a menopauza 2016". Pytania zadawano kobietom między 45. a 55. rokiem życia, czyli w czasie kiedy rozpoczynają się zmiany związane z klimakterium. Ankietowanym przedstawiono definicję menopauzy oraz spis objawów, które występują kilka lat przed i kilka lat po ostatnim okresie. Jedynie 49% kobiet stwierdziło, że jest w trakcie lub tuż po czasie okołomenopauzalnym. 29% osób wykluczyło przekwitanie, natomiast 24% nie wiedziało w jaki sposób odpowiedzieć na pytanie. Prawie połowa ankietowanych kobiet nie potrafiła powiedzieć, czy występują u nich uderzenia gorąca i kołatanie serca. Natomiast 35% pań nie miało pewności, że pojawiły się różnice w cyklu menstruacyjnym. Wyniki ankiety dowodzą słabej wiedzy Polek o menopauzie oraz o możliwościach złagodzenia dolegliwości. Wiele osób nie akceptuje zachodzących zmian i stara się je ignorować. Eksperci twierdzą, że ma to związek z niewystarczającą edukacją seksualną w kraju. Kobiety zwykle twierdzą, że menopauza wyznacza koniec kobiecości. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy

bóle mięśni i stawów w okresie menopauzy forum